Bulgaristan AB üyesi ülkeler arasında en fazla Müslüman nüfusa sahip ülke konumunda.

Bulgaristan vatandaşlarının yaklaşık yüzde 9’unu Türkçe konuşan Müslümanlar oluşturuyor.

Türkiye sınırına yakın Rodop Dağları’nın eteğindeki Kırcali’de (Kırcaali) ise ‘Bulgaristan Türkleri’nin oranı yüzde 66’yı buluyor. 40 bin nüfusu olan kentte geçmişte Bulgarlar ile Türkler arasında çok kan dökülmüş.

Bulgaristan’ın komünist döneminde Bulgaristan Türkleri zorla asimile edilmeye çalışıldı. 1989-1990’daki siyasi dönüşümden sonra kendi siyasi partilerini kurdular.

O dönemden bu yana bu parti tüm o bölgede etkin. Mevcut sorunlara rağmen Kırcali’deki Bulgarlar ile Türkler barışçıl bir biçimde birlikte yaşıyor, beraberce dinî ve resmî bayramlarını kutluyorlar.

Deutsche Welle’nin haberine göre, her yıl bayram günlerinde kentteki tüm insanlar bir araya geliyor. Kendiside bir Bulgaristanlı Türkü olan Kırcali’nin Belediye Başkanı Hasan Aziz geleneksel olarak hem müftüyü hem de Ortodoks papazı Türk kahvesine davet ediyor.

Belediye Başkanı Hasan Aziz: Kırcali’de ister dini, ister resmi bayram olsun her cuma günü yerel yönetimin temsilcisi olarak yanımda iki ayrı dinin temsilcisinin bulunması benim için olağan bir durum.

Peder Petır Garena: Ben kendi kendime hep sorarım ‘Bu karşılıklı sevgi nereden geliyor’ diye. Tamam sevgi sözcüğü belki biraz abartılı; ama yüzyıllar boyu insanların bir birini kıydığı bu bölgede bu karşılıklı anlayış nereden kaynaklanıyor.

Eski Müftü Fikri Sali: Tüm bu ilişkilere uzun süreçte ulaşıldı. Öyle 50, yada 100 yıl buna yetmez. Daha Osmanlılar zamanında oluştu bu ilişkiler.

Belediye Başkanı Hasan Aziz: Belediye Başkanının papaz ve müftüyle her yıl 3 Mart’ta birlikte kahve içme geleneğinin derin sembolik anlamı var. Bu ritüeli farklı açılardan görmek mümkün. Çünkü tarihte bize farklı değerlendirebileceğimiz çok sayıda olumsuz eleştirel malzeme veriyor. Neler tarihi gerçek neler değil, kim kimi yendi. Burada bir zamanlar kimler yaşıyordu, kimler artık yaşamıyor v.s. Tüm bu sorular her halde önemli. Hem tarihçiler hemde insanlar açısından. Bizim bu kahve içme geleneğimiz Kırcali’nin sınırlarını aşan tüm Bulgaristan’ı kapsayan bir sembole dönüştü.

Peder Petır Garena: Yüce Tanrı’nın lütfuyla ben cematimize hizmet veriyorum ve bunu yaparkende Bulgarmıyım, Türkmüyüm, yada Çingenemiyim bunu unutuyorum.

Eski Müftü Fikri Sali: Erkek kadın farketmez hepimiz kardeşiz. İyi niyetli insanlar olduğu gibi kötü niyetli insanlarda çıkıyor.

Peder Petır Garena: Cemaatimizde tüm etnik gruplar barışçıl ve karşılıklı anlayış içinde yaşıyor. Böylece bu bölgeyi kutuplaştırmak isteyen politikacılara karşıda tavır almış oluyorlar.

Vera Vasileva, Hrıstiyan: Benim için Bulgarlarla Türkler arasında fark yok. Herkes kendi kimliğine sahip olmaya hakkı var. Onların kendi inancı ve kendi Tanrıları var. Onların Tanrısı Allah. Bu beni hiç rahatsız etmiyor. Ben kendi inancımı buna rağmen yaşayabiliyorum.

Hasan Taşdemir, Müslüman: Ben küçükken komünist dönemde Hrıstiyanlarla Müslümanlar arasında sorunlar vardı; ama 20 yıldan beri böyle bir şey yok. Ben örneğim bir Hrıstiyanla evlenebilirim. Dinin bir tarafa bırakılması lazım. Hrıstiyan veya Müslüman önemli olan katıksız bir vicdandır. Gerisinin bir önemi yok.

Peder Petır Garena: Burası karma bir mezarlık. Mezarlara baktığımızda hem Hrıstiyan hemde Müslümanların olduğunu görüyoruz. Yan yana yatıyorlar. Örneğin bu mezar taşı Müslüman bir mezar taşından hiç farkı yok. Fark sadece bu dairenin içine bir haç işareti kazınmış olması. Burada sadece papazlar, müftüler, kurumlar yada kent yönetiminin sözü geçmiş olsaydı o zaman hoşgörüden, yada karşılıklı anlayıştan eser kalmaz, taş üstüne taşda kalmazdı. Buradaki insanlar, her iki tarafında insanları ne kadar soylu ve güçlü insanlar olmalı. Burada bu tenha bölgede, bu ormanda hem o taraf hem bu taraf şunu söyledi: ‘Biz insanız.’

Haberin videosunu burdan izleyebilirsiniz: