Avrupa Parlementosu (AP), sosyal medya bağımlılığına neden olan sonsuz kaydırma veya otomatik oynatma gibi internet hilelerinin yasaklanmasını istiyor. İnternet kullanıcılarına ‘dijital bir rahatsız edilmeme hakkı’ sunulmasını isteyen AP, özellikle çocuk ve gençler arasındaki sosyal medya bağımlılığından endişe duyuyor.

Yeşiller / Avrupa Özgür İttifakı’ndan AP üyesi Kim van Sparrentak tarafından hazırlanan, sosyal medya bağımlılığının önlenmesine ilişkin yasa tasarısı, AP’de 12’ye karşı 545 oyla kabul edildi. Oylamada 61 üye de çekimser kaldı.

AP’den geçen yasa tasarısı Facebook, Instagram, TikTok ve YouTube gibi çok sayıda kullanıcısı olan sosyal medya uygulamaları ile çevrimiçi satış ve oyun sitelerinin bağımlılık yapıcı doğasını azaltmayı ve tüketicileri güçlendirmeyi amaçlıyor.

Tasarı, kullanıcıların dikkatini çekmek ve para kazanmak için zayıf noktalarından yararlanan bağımlılık yapıcı sosyal medya platformlarına karşı şu önerileri içeriyor:

• Sonsuz kaydırma veya otomatik oynatma gibi bağımlılık yaratan tekniklerin yasaklanması
• Dikkat ekonomisinden etik tasarıma geçiş
• Dijital ‘rahatsız edilmeme hakkı’nın tanıtılması
• Tüm internet hizmet ve ürünlerinin çocuklar için güvenli olması

Yeni düzenleme ile Avrupa’daki internet kullanıcılarının, belirli bir süre, örneğin 30 dakikadan fazla ekrana bakmaları durumunda uyarılması hedefleniyor.

İnternet kullanıcıları için beğeniler, bildirimler ve okunmuş mesajlar için onay işaretleri gibi dikkat çekici bileşenlerin de, ‘varsayılan’ olarak kapatılması gerekecek.

İnternet üzerindeki birçok uygulama, akıllı telefon kullanıcılarına çeşitli kontrol seçenekleri sunuyor. Ancak bunları kullanıcının kendisinin etkinleştirmesi gerekiyor. Yeni düzenleme ile bu sorumluluk artık internet sitelerinin olacak.

Sonsuz kaydırma, varsayılan otomatik oynatma, sürekli tıklanabilir bildirim gönderilmesi (push) ve okundu bilgisi bildirimleri gibi Haksız Ticari Uygulamalar yönetmeliği kapsamına girmeyen, zararlı ve bağımlılık yaratan teknikler yasaklanacak.

Etik ve adil internet kullanımına teşvik

Yeni düzenleme ile internet kullanımında şeffaflık ilkesi esas alınacak. Tasarı, sosyal medya siteleri ile diğer internet şirketlerinin karanlık desenler ile yanıltıcı veya bağımlılık yaratan tasarımlar olmadan ‘etik ve adil’ dijital hizmet vermesinin zorunlu hale getirilmesini öngörüyor.

Tasarıya göre, sosyal medya platformlarının bağımlılık yapıcı doğasını azaltmak ve tüketicileri korumak için dijital bir ‘rahatsız edilmeme hakkı’ sunulacak.

Bu çerçevede, ‘paylaşmadan önce düşünün’, bildirimlerin varsayılan olarak kapatılması, kronolojik yayınlar, gri tonlama modu, otomatik kilitler ve toplam ekran süresi özetleri gibi iyi tasarım uygulamalarının listesi oluşturulacak.

Daha güvenli ve sağlıklı internet kullanımı alışkanlığını geliştirmek için farkındalık yaratacak kampanyalar düzenlenecek.